ماه بهمن که از جهات مختلف ماه خوش یمن وبرکتی برای ما ایرانیان است ماه تولد فردوسی  نیز هست 

فردوسی شاعری حماسه سرا وزنده نگه دارنده زبان وفرهنگ اصیل وپارسایانه ایرانی است

 اما فردوسی فقط یک شاعر وادیب  و  یک  فرهنگ بان نیست  وبلکه  در کنار این ها و بالاتر ازهمه او  به حق حکیمی اخلاق وعرفان آموز است 

در فرهنگ دیرین ایرانی اسلامی ما حکیم حداقل در سه مفهوم به کار رفته است حکیم به معنای طبیب  و درد ودرمان شناس آن گونه که لقب اطباء  در گذشته حکیم بوده است ودوم حکیم به معنای فیلسوف واندیشمند وسوم حکیم به معنای معلم اخلاق وعرفان واین استعمال سوم البته با فرهنگ قرآنی قرابت  بیشتری دارد و قرآن از معلم اخلاقی چون لقمان به حکیم وبرخوردار از حکمت یاد می کند 

وفردوسی از جمله کسانی است که  به درستی لقب حکیم گرفته است چراکه در جای جای شاهنامه او  حکمت به معنای تعلیم اخلاق وعرفان را شاهدیم چه آنجا که از حکمت نظری ومبانی اخلاق و در تببین توحید  ونفی شرک می گوید :

به نام خداوند جان و خرد

کزین برتر اندیشه برنگذرد

خداوند نام و خداوند جای

خداوند روزی ده رهنمای

خداوند کیوان و گردان سپهر

فروزنده ماه و ناهید و مهر

ز نام و نشان و گمان برترست

نگارنده? بر شده پیکرست

وچه آنجا که مربیان حقیقی حکمت و  اخلاق ودین را می ستاید و می شناساند  :

که من شهر علمم علیم در ست

درست این سخن قول پیغمبرست

گواهی دهم کاین سخنها ز اوست

تو گویی دو گوشم پرآواز اوست

علی را چنین گفت و دیگر همین

کزیشان قوی شد به هر گونه دین

وچه وقتی که همه ، خصوصا اهل قدرت  را پند وحکمت و عدالت وسلوک مردم داری می آموزد:

ز روز گذر کردن اندیشه کن

پرستیدن دادگر پیشه کن

بترس از خدا و میازار کس

ره رستگاری همین است و بس

واز دست درازی به محرومان و  مظلومان باز می دارد چنانکه سعدی علیه الرحمه سخن فردوسی را این گونه بازتاب داده است 

چه خوش گفت فردوسی پاک زاد

که رحمت بر آن تربت پاک باد

میازار موری که دانه‌کش است

که جان دارد و جان شیرین خوش است

واز همه بالاتر شاهکار حکمت  فردوسی  درترسیم   هنرمندانه  بنیان  واساس اخلاق وحکمت عملی  را در این ابیات شاهدیم  

درختی که پروردی آمد به بار

بیابی هم اکنون برش در کنار

اگر بار خارست خود کشته‌ای

و گر پرنیانست خود رشته‌ای

دراین شعر  دلکش وعقل نواز  فردوسی مبنای مهم حکمت و اخلاق را  درنگاه موحدان خصوصا از نگاه  قرآن به زیبایی بیان می کند اصلی که می گوید عمل انسان مایه وپایه شخصیت اوست  و  انسان  است که خود را  با عملش می سازد  به این اصل مهم قرآن با لطافت تمام با  کلمه یصنعون در سوره نور اشاره می کند 

 إِنَّ اللَّهَ خَبِیرٌ بِمَا یَصْنَعُونَ  ،قطعاً خدا به آنچه می سازید  ، آگاه است.(نور /30)

در آیه به جای یعملون یعنی آنچه انجام می دهید یصنعون آمده تا به همان نکته دقیق شخصیت سازی عمل اشارت دهد وفردوسی چه زیبا این اصل را تصویر می کند 

اگر بار خارست خود کشته‌ای

و گر پرنیانست خود رشته‌ای

استاد معظم آیت الله جوادی آملی که در دروس خود بسیار با تجلیل از حکیم فروسی یاد می کنند به نقل غزالی  می فرمودند که فردوسی عصاره چهل سال تلاش اورا در تعلیم و نوشتن اخلاق در بیت  مذکور آورده است

 و اما شاه بیت عرفانی فردوسی درباره ذات حق تعالی وبیان دقیق عرفانی از وجود مطلق اوست

جهان را بلندی و پستی تویی

ندانم چی ای، هرچه هستی تویی

دراین بیان حاق هستی از آن خداوند دانسته شده که  مفهوم وجود نما ونمود را برای سایر موجودات اثبات می کند وحقیقت هستی را تنها از آن خداوند می داند و ملاصدرا ، درکتاب شریف اسفار ، به خاطر این بیان نغز وعرفانی به فردوسی لقب قدوسی می دهد واورا از اولین  عارفانی می داند که هستی مطلق خدا را دریافته اند 

درود بر روان پاکش باد